Inicijativa bolnice Genesis: Provera ovarijalnog potencijala mladih žena mora da bude pravovremena

12. maj 2021.

Istraživanje koje je sprovedeno u Specijalnoj ginekološkoj bolnici „Genesis“ pokazalo je da svega 26 odsto žena mlađih od 30 godina ima uredan nalaz jajnika.

Zato predlažemo da se na taj problem stavi akcenat još na nivou primarne zdravstvene zaštite, da se u okviru redovnih ginekoloških pregleda za žene koje imaju od 25 do 35 godine obezbedi provera plodnosti, odnosno aktivnosti jajnika.

Bolnica „Genesis“ uputila je inicijativu Ministarstvu zdravlja i Republičkoj stručnoj komisiji za primarnu zdravstvenu zaštitu u kojoj se, između ostalog, navodi da bi ovakvi pregledi značajno smanjili procenat žena kod kojih se kasnije javlja problem steriliteta, kao i onih parova koji odlaze na proces vantelesne oplodne (VTO).

Predlog upućenih mera Ministarstvu

U dopisu koje su potpisale dr Zorica Crnogorac i dr Božana Stepanov predlažemo sledeće:

• da se mladim ženama starosti između 25 i 35 godina u okviru preventivnih pregleda omogući i ultrazvučni pregled sa fokusom na proveru aktivnosti jajnika (AFC) i proveru antimilerijan hormona (AMH)  iz krvi, bar jednom u dve godine;
• s obzirom na to da se na nivou primarne zdravstvene zaštite ne obavljaju analize hormona iz krvi, predlažemo da se pacijentkinjama starosti od 25 do 35 godina uz UZ pregled omogući pravo i na AMH u laboratoriji sekundarnog, odnosno tercijarnog nivoa, u zavisnosti u datom gradu/opštini;
• cilj ovakvog pregleda je da se iz populacije mladih zdravih žena detektuju one žene, koje imaju vrlo nisku ovarijalnu rezervu (smanjenu plodnost), te da se zatim upute u centre koji se bave dijagnostikom i lečenjem steriliteta;
• Takvim pacijentkinjama će se u nadležnim ustanovama obaviti dodatna dijagnostika i predložiti dalji postupci za očuvanje plodnosti, u zavisnosti od toga kada pacijentkinja planira trudnoću i kakav je njen nalaz u dodatnim ispitivanjima;

Obrazloženje

„Na nivou primarne zdravstvene zaštite se obavljaju godišnji preventivni ginekološki pregledi, koji podrazumevaju testiranje na karcinom grlića materice (PAPA test), te je sam preventivni pregled fokusiran na tu problematiku. Pacijentkinje koje imaju tegobe se zakazuju na takozvane kurativne preglede.

U Srbiji je do sada procena ovarijalne rezerve ispitivana samo pacijentkinjama koje su se javile lekarima zbog neplodnosti ili započinjale postupak vantelesne oplodnje, a ne u široj populaciji,“ kaže se u inicijativi koje su doktorke Crnogorac i Stepanov uputile Ministarstvu zdravlja.

Zamrzavanje jajnih ćelija

U dopisu Ministarstvu, predlažemo i zamrzavanje jajnih ćelija o trošku Republičkog fonda za zdravstveno osiguranje (RFZO) kod mladih žena sa vrlo niskom ovarijalnom rezervom.  Sada je to moguće samo preko Programa očuvanja plodnosti kod obolelih od malignih bolesti na teritoriji Vojvodine.

Kako se navodi u inicijativi, pravovremeno otkrivanje smanjene plodnosti kod mladih žena, a naročito kod onih koje odlažu trudnoću i rađanje, dugoročno bi dalo benefite i uštede RFZO u vidu eventualnog smanjenja broja parova koji se upućuju na BMPO i koji u kasnijim godinama imaju nekoliko postupaka vantelesne oplodnje, često neuspešnih.

„Mladim ženama koje imaju vrlo nisku ovarijalnu rezervu, bi dali mogućnost da na vreme, u mlađim godinama, o trošku RFZO obave zamrzavanje jajnih ćelija, koje bi u njihovim kasnijim godinama bile uspešnije iskorišćene. Na taj način bi se značajno smanjio i procenat žena koje materinstvo mogu da ostvare jedino sa doniranom jajnom ćelijom,“ ističe se u dopisu bolnice.

Istraživanje SGB „Genesis“

U okviru projekta ispitivanja plodnosti mladih žena u našoj ustanovi u periodu 2018/2019 godine uradili smo niz besplatnih pregleda, kao i ispitivanje koje je sprovela dr Božana Stepanov, koordinatorka projekta utvrdili smo da su uzroci smanjene ovarijalne rezerve sledeći:

Kod 26% ispitanica bio je uredan nalaz, odnosno kod njih ne očekujemo problem sa plodnošću u kasnijim godinama a kod pacijentkinja sa smanjenom ovarijalnom rezervom utvrdili da :

• 26% je nasledno tj. to su pacijentkinje čije su majke ušle prevremeno u menopauzu;
• 10% je utvrđeno postojanje određenih bolesti ( najčešća autoimuna oboljenja );
• 12% pacijentkinje koje su prethodno imale neke ginekološke operacije;
• 13,6% nepoznat uzrok smanjene ovarijalne rezerve;
• 0,4% prethodno RTG zračenja male karlice;
• 12% je imalo dijagnozu policističnih jajnika, što nije bilo u fokusu našeg ispitivanja.

Sledstveno tome smatramo da bi testiranje plodnosti u populaciji mladih zdravih žena, bilo bi jedna vrsta prevencije steriliteta ovarijalnog porekla, a koje se u kasnijim godinama pacijentkinje često ni ne može uspešno lečiti, zaključuje se dopisu bolnice „Genesis“ Ministarstvu zdravlja.

Kako da proverite plodnost na vreme pogledajte ovde.

Šta može da vam pokaže antimilerijan hormon (AMH) pisali smo u ovom tekstu.

Sve informacije u vezi sa procenom ovarijalne rezerve, kao i o slobodnim terminima za pregled možete da dobijete putem mejla bolnica@genesis.rs ili na broj telefona + 381 21 382 8887.